Subhanallah anlamı itibari ile Arapça’dan gelme bir kelime olup, Allah’ı noksan sıfatlardan tenzih etmek anlamına gelir ve İslam’ın bir zikir çeşididir. Hem kur’an’da hem de hadislerle tavsiye edilen ve sevabı çok olan zikirlerdendir.
Kur’an’da hem Allah kendini noksan sıfatlardan tenzih edişini hem iman edenlere kendisini noksan sıfatlardan tenzih etmeleri emreden birçok Ayetler var, biz burada sadece bir kaç örnek verelim.
Allah kendisine çocuk isnat edenlere şu şekilde cevap veriyor:
مَا كَانَ لِلّٰهِ اَنْ يَتَّخِذَ مِنْ وَلَدٍۙ سُبْحَانَهُۜ
Allah’ın çocuk edinmesi olacak şey değildir. O, (Subhanallah) tüm eksikliklerden münezzehtir. (19.Meryem:35)
“Er-Rahmân çocuk edindi.” dediler. Andolsun ki pek çirkin, ve ağır bir söz söylediniz. Neredeyse o (sözün dehşetinden) gökler yarılacak, yer parçalanacak ve dağlar yerle bir olacaktı.
Rahmân olan Allah’a çocuk yakıştırdılar diye. (19. Meryem:88-91)
Hadislerde Subhanallah’ın Fazileti
Bize Abdullah bin Mesleme tahdis etti, o Malik’ten, o Sümeyy’den, o Ebu Salih’ten, o Ebu Hureyre radiyallahu anhu’dan, “Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem dedi ki : Kim günde yüz defa Subhanallahi ve bihamdihi derse, günahları deniz köpüğü misli gibi olsada affolunur.” Sahih el-Buhari, No: 6405. İsnadı sahih ve muttasıldır.
Bu hadiste hem Allah’ı hem (Subhanallah) tenzih hem de şükretmek (Hamd) vardır.
Muhammed (s.a.v)‘ın kızı Fatma (r.a) babasına (s.a.v)‘e giderek bir hizmetçi istediğinde, Allah Resülü (s.a.v) ona Hizmetçi vermeyip, “Sana bundan daha hayırlısını öğreteyim, Yatağa girdiğinde 33 defa Subhanallah, 33 Elhamdulillah ve 33 defa Allahu Ekber de” tavsiyesinde bulundu. “Bu sana vereceğim bir hizmetçiden daha hayırlıdır demişti”
Meleklerin Allah’ı Tenzih Etmeleri
ve melekler Allah’a şöyle dedi: “Seni tüm noksanlıklardan (Subhanek) tenzih ederiz. Senin bize öğrettiğinden başka bir ilmimiz yoktur. Şüphesiz ki sen, her şeyi bilen El-Alîm, hüküm ve hikmet sahibi olan El-Hakîm’sin.”(2.El- Bakara:32)
Peygamberler’in Allah’ı Tenzih Etmesi:
قَالَ سُبْحَانَكَ مَا يَكُونُ ل۪ٓي اَنْ اَقُولَ مَا لَيْسَ ل۪ي بِحَقٍّۜ
ve İsa şöyle dedi: “Seni tenzih ederim! Hakkım olmayan bir şeyi söylemem (doğru) olmaz.
Yunus (a.s) Allah’ı Tenzih Etmesi
لَٓا اِلٰهَ اِلَّٓا اَنْتَ سُبْحَانَكَۗ اِنّ۪ي كُنْتُ مِنَ الظَّالِم۪ينَ
“Senden başka (ibadeti hak eden) ilah yok! Sen tüm eksikliklerden münezzehsin. Şüphesiz ki ben, zalimlerden oldum.” (21.Enbiya:87)
Biz İnsanlara Olan Allah’ın Emri
فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظ۪يمِ
O hâlde büyük olan Rabbini ismiyle tesbih et. (69.Hakka:52)
Subhanallah’ın fazileti bunlar ve daha bir çok ayetlerde bahsediliyor. Muhammed (a.s.v) de bir çok hadislerinde Allah’ı tesbih ve tenzih eden müslümanların günahları af olunacağından bahsediyor.
Allah’ı Ortak Koştuklarından Tenzih Etmek
سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ
Allah, onların ortak koştukları şeyden münezzehtir. (59. Haşr:23)
Günümüz insanlarının en büyük sorunu, Allah ile beraber Allah’tan başkasına kulluk etmek. Allah’a ortak koşmak ne olduğunu bizim toplum yanlış anlayıp bunu puta secde etmek, Hindistan’da olduğu gibi ineklere tapmak olduğunu zan ediyor. Halbuki durum bundan ibaret değildir. Allah’a has olan herhangi bir sıfatı, Allah’tan başkasına vermek şirk, yani Allah’a ortak koşmaktır.
Gaybı, ve insanın kalbinden geçeni Allah’tan başkası bilemez. Her şeyi görüp gözeten sadece Allah’tır.
Allah’ın sıfatlarında bulunduğunu bu şekilde kemale ermiş bir şeyh olduğunu iddia etmek Allah’a ortak koşmaktır.
Allah’tan başkasına dua etmek, ölü olsun diri olsun, birinden kendisinin gücü yetmeyeceği veya gayb’ta olan birinden istemek, ona dua etmek şirktir.
Hüküm Allah’ın iken Allah’ın hükmü bir tarafa bırakıp, beşeri hükümleri talep etmek Allah’a ortak koşmaktır. Subhanallah ne demek? özetlersek Allah’ı bu tür iftiralardan, ve insanların Allah’a yükledikleri noksan sıfatlardan tenzih etmektir. Kur’an’da hem Allah kendini, hem melekler, hem peygamberler ve de mü’minler Allah’ı bu noksan sıfatlardan tenzih etmekte. Allah bunu kıyamete gelecek tüm inananların Subhanallah ile onu tenzih etmelerini istiyor. Bu zikir aynı zamanda müslümanların günahlarına kefaret oluyor. Müslüman Allah’ı tenzih ettikçe, Allah’ı zikrettikçe, Allah onları mağfiret edeceğini vaad ediyor ki Allah vaadinden asla dönmez.
اِنَّ اللّٰهَ لَا يُخْلِفُ الْم۪يعَادَ۟
Şüphesiz Allah, vaadinden dönmez (Al-i İmran:9).