Bilmukabele ne demek sorusunun en kısa yanıtı “ben de aynı duyguları karşılık olarak size sunuyorum”, olacaktır. Bilmukabele; doğru kullanıldığına sıklıkla şahit olsak ta, pek çok zaman da yanlış kullanım kurbanı olan masum kelimelerden biridir.
Sıcak kanlı insanların, iyi duyguları iade etme biçimidir. Genellikle yanlış yazılır bilmukabele. Bimukavele, bilmukavele yazanı çoktur. Ama direnir “bilmukabele” ve doğru yazımıyla; edebi eserler ile kaliteli bloklarda kendini doğru haliyle de göstermeye devam eder.
Kısaca bilmukabele; karşıdan alınan iltifat ve hoş sözlerin karşılığının aynı tezahür ile tekrar iletilmesidir. Ne eksiktir iletilmek istenen, ne fazla. “Sen bana ne hoş duygular besliyorsan, ben de sana aynılarını hissediyorum” cümlesinin adeta sıkıştırılmış halidir.
Bu bakımdan bilmukabele kelimesi için bir denge ifadesi demek yanlış olmayacaktır. Hissettirilen coşku düzeyiyle aynı frekansta karşılık verilen bir balans ayarı gibidir. Karşınızdaki size kaç iltifat gönderse de, sakinlik ve tevazu ile bir defada kucaklamak gibidir.
Bilmukabele Ne Demek Sorusuna Türk Dil Kurumu Ne Yanıt Veriyor?
Türk Dil Kurumu’na göre bilmukabele kelime anlamı ile “karşılık olarak” ve “birinin söylediği söze karşılık olarak ben de, size de, sizlere de anlamında kullanılan söz” şeklinde tanımlanmaktadır. Her ne kadar kelime anlamı ile “ben de” gibi basit bir manaya sahipmiş gibi görünse de, aslında bilmukabele anlamı ve kelime itibariyle alçak gönüllülük ihtiva etmektedir.
Bilmukabele Kelimesi Hangi Dilden Gelir?
Kelimelerin sihrini bilen her söz erbabı, bir tanesinin bile yıllarca peşine düşebilir. Bir kelime peşine düşüp yeni dil öğrenenden, bir kelime peşine düşüp bir sırrı çözene kadar geniş bir dünyası vardır anlam aleminin. Anlamı derin, kullanımı geniş kelimelerden biri olan bilmukabele, Türkçe kökenli bir sözcük değildir.
Pek çok sözlük sitesine üye olup, kelimelerin sihrini çözmeye çalışan insanlar kendilerini filolojik bir derinlik aleminin içinde bulacaklardır. Dillerin zenginliği, yalnız anlatım kabiliyetini değil, ırkın kültürünü de etkileyen bir faktördür.
Türkçe çok zengin bir dil ve anlatım yapısına sahip olsa da, içinde çok sayıda yabancı kelimeye yer vermiştir. Fransızca, İngilizce, Latince ve Arapça kelimeler bunların başında gelir.
Bilmukabele kelimesi de Arapça kökeninden gelme bir kelimedir. Türk Dil Kurumu’nun tanımlamasını yaptığı üzere; Arapça’da da aynı anlama gelmekte ve “karşı”,”karşılıklı” ifadeleri için kullanılmaktadır.
Dil; canlı, dolaşımda olan, değişen ve gelişen bir yapıdır. Bu durumun olumlu tarafı kültür etkileşimleri olsa da bazı kelimelerin zamanla anlamının dışında kullanılıyor olmaya başlaması da üzücü olabilmektedir.
Arapça’dan dilimize yerleşmiş olan bilmukabele; tevazu ve müteşekkir hissiyatın, yani olumlu duygunun kelime yoluyla aktarılmasıdır. Bu sade ve hoş iyi dilek tezahürü, zamanla olumsuz duyguların karşılıklı olduğunu anlatmak için de kullanılır hale gelmiştir.
Sıkça Kullanılan Kalıplaşmış Bilmukabele Kelimesi Nerelerde Kullanılmaz?
Bilmukabele için en sık kullanılan kalıplaşmış, ama bir o kadar da yanlış ifade edilen bir kelime demek yanlış olmayacaktır. Sakin, sade ve iyi niyetli temenni eylemi sırasında kullanılması doğru olan ifade, son dönemlerde sıkça hakaretin iadesi olarak ta kendine yer bulmuştur.
Bilmukabele; son zamanlarda günlük tartışma ve kavga dilinde, olumsuz sözlerin iadesi için de kullanılıyor olmasına rağmen, özünde taşıdığı anlam bundan çok daha farklı ve güzeldir. Birinin olumsuz tenkitine ya da aşağılayıcı sözüne karşı dilden dökülen bilmukabele, aslında çok ta doğru kullanılmamış olur.
İki kişinin tartışması sırasında taraflardan birinin ettiği hakarete bilmukabele şeklinde yanıt verildiğinde; bu yerinde bir karşılık olmayacaktır. Yani aslında burada hakaret eden kişiye “sen de böylesin” demiş olmak bunun karşılığını vermez.
Dikkat ettiyseniz “sen de” kullanımındaki “de” eki aslında “evet ben senin bahsettiğin gibiyim ancak sen de böyle birisin”, anlamını ifade eden bir ektir. Yani kişi bu kelimeyi telaffuz ederek kendi vasfını kabul etmiş, daha sonra aynısını karşısındakine de etiketlemiştir. Ama gerçekte yapmak istediğimiz kişinin hakaretindeki tanımlamaya bizim değil, yalnızca kendisinin uyduğunu ispat etmek değil midir?
İşte bu noktadan hareketle, bilmukabele kelimesine tek yönden bakmadan derinlemesine incelemekte ve hak ettiği anlamıyla kullanmakta yarar vardır.
Günümüz kullanımına göre bilmukabele esnektir, her anlama gelir. Ancak öyle değildir işin aslı. Biri size bir iyiliğiniz karşısında “teşekkür ederim” diyerek müteşekkir olduğunu belirttiği zaman, ona cevaben “bilmukabele efendim” diyerek tevazu gösterirsiniz. Peki ya tevazu bildiren bir alçak gönüllülük ifadesi nasıl olur da olumsuz bir kelimenin ifadesi için de kullanılır?
Peki nedir bilmukabele, gerçekte ne anlama gelir dersek sorunun yanıtı gayet sade ve net olacaktır. Bilmukabele; olumlu duyguların tezahürü olarak kullanılır. Nezaket, tevazu ve kibarlık içerir. Olumsuz duyguların tezahürü için kullanmak yerinde olmayacaktır.
Sözlük Kalp Olunca Bilmukabele Demek Bir Başka Güzel
Bilmukabele sözlük anlamı ile kullanılınca olumsuz bir tezahürü de yansıtabilirmiş gibi algılanıyor. Oysa ki masum bir sözcüğe olumsuzluk atfetmenin ne anlamı vardır? Kalp sözlüğü ile telaffuz edelim bilmukabele kelimesini.
Bilmukabele; bir iyiliğin yapılması ya da bir buluşmanın ardından yapılan karakter güzellemesi için söylenen son sözlerden biri olması hasebiyle, daha bir etkilidir.
Bilmukabele ne demek biliyor musunuz? Güzel duyguların, güzel temennilerin bende de aynı şekilde tezahür ediyor demektir.
Lisanımız güzelleştikçe, ruhumuz daha da temize çekilecek ve hayata tek yönden bakma hatasından dönmüş olacağız. Güzel haberler temennisine, karakter tebrikine ve daha nice hoşluğa karşılık söylenen bilmukabele kelimesinin masumiyetini şimdi iade edelim mi?